ความเข้าใจผู้อื่นในมุมมองที่เขาเป็น

               คงไม่มีใครอยากทำงานร่วมกับคนที่มีนิสัยใช้อารมณ์ในการทำงาน บ้าอำนาจ ไม่ชอบฟัง พูดอยู่คนเดียว ทุกคำพูดที่สนทนามีแต่คำฆ่า( Killing word) โดยเฉพาะผู้นำที่มีแต่ Hard Skills  นั่นคือมีแต่ความเก่ง รอบรู้ในงานที่ทำ แก้ปัญหาได้สิบทิศ  เคยชินบทบาทของการสั่งการและกำหนดทิศทาง จากการเรียนรู้สั่งสมประสบการณ์ที่ผ่านมาหลายปี     เรียกได้ว่า เวลาประชุมหรือสั่งงาน ต้องฟังและทำตามเขาคนเดียว  ในขณะเดียวกัน องค์กรที่ผู้นำเหล่านี้อยู่ ก็พยายาม ที่จะพัฒนาให้มี Soft Skills  ซึ่งเป็นสิ่งจำเป็นที่องค์กรต้องการให้เป็น  คือทักษะด้านอารมณ์และการมีปฏิสัมพันธ์กับผู้อื่น  ให้มีความเข้าใจผู้อื่น       รวมถึง Meta Skills ซึ่งเป็นทักษะในยุคใหม่ ในการเรียนรู้ตลอดชีวิต เป็นความสามารถในการพร้อมรับความเปลี่ยนแปลงที่จะเกิดขึ้น    ในบทความนี้จะเล่าถึง ส่วนหนึ่งของ Soft Skills นั่นคือเรื่อง Empathy ซึ่งเป็นความสามารถในการเข้าใจความรู้สึกของผู้อื่นในมุมมองที่เขาเป็น หรือเรียกได้ง่ายๆว่า "ความเห็นอกเห็นใจกัน"  เป็นสิ่งที่องค์กรจำเป็นต้องมี  เพื่อดูแลคนในองค์กรให้ทำงานอย่างมีความสุข เพราะคนคือพลังขับเคลื่อนธุรกิจไปข้างหน้า   แต่สิ่งที่มีอยู่ ดูขัดกัน ลองคิดดูว่า  เราสามารถที่จะแปลงร่าง (Transform) มนุษย์ให้เปลี่ยนนิสัยแย่ๆ  ที่ยังมีความยึดติดกับตัวตน หลงอำนาจ ไม่ฟังใคร เอาตัวเองเป็นศูนย์กลาง ...ให้กลายเป็นมนุษย์ที่เข้าใจคนอื่นได้ง่ายๆ ยอมรับคำตำหนิ พร้อมจะปรับปรุงตัว   ด้วยการจับมานั่งในห้อง ให้ความรู้ด้วยการฝึกอบรมไม่กี่วัน  เสร็จจากการอบรมก็มี Record ว่าได้ผ่านการอบรมแล้ว  องค์กรได้มีการพัฒนาบุคคลากรแล้ว    ยกตัวอย่างที่พบมา เช่น เมื่อหลายปี มีเทรนด์เรื่องการทำงานของคนต่างวัยในองค์กร  จึงได้มีการจัดอบรมให้รู้เรื่อง Generation age  เพื่อให้ทุกคนได้เข้าใจพฤติกรรมของคนต่างวัยในการทำงานร่วมกัน เพื่อการอยู่ด้วยกันโดยไม่ขัดแย้ง   เมื่อเสร็จสิ้นการอบรมแล้ว  ไม่กี่วันผ่านมา  ต่างคนก็ปฏิบัติต่อกันในการทำงานเหมือนเช่นที่เคยทำมา   ถึงแม้องค์กรพยายามจะมีการวัดและประเมินผลในส่วนของ Soft Skills  ก็ทำได้ยาก  เพราะเป็นเรื่องของนามธรรม เป็นเทคนิคที่ขึ้นอยู่ในแต่ละบุคคล ไม่มีมาตรฐานตายตัว ผันแปรตามสถานการณ์   แต่มนุษย์ก็สร้างเครื่องมือมาวัดกันได้  ไม่ว่าจะเป็นการประเมินผลรอบทิศแบบ 360 องศา  แต่ผลที่ได้ ก็เหมือนได้ข้อมูลที่ผู้นำอยากได้อยากเป็น  ไม่สามารถนำข้อมูลมาใช้ได้อย่างมีประสิทธิผล  เพราะยังมีวัฒนธรรมที่อยู่กันแบบอวยกัน  เชื่อฟังกันด้วยระบบผลประโยชน์ที่มีต่อกัน  คนส่วนใหญ่ ยังติดกับความเยินยอ ไม่ชอบฟังเรื่องตำหนิ ไม่ยอมรับกับเรื่องจริง และหูเบา ฟังแต่คนใกล้ชิดแล้วตัดสิน โดยยังไม่ recheck  จึงยากที่จะพัฒนาให้ดีขึ้น  สำหรับองค์กรที่มีทุนเยอะ อาจคิดว่าคุ้มค่าในการลงทุน เพื่อให้สามารถพูดได้ว่า องค์กรได้ทำพัฒนาคน ตามเทรนด์แล้ว แต่ความเป็นจริง ไม่ถูกนำมาปฏิบัติอย่างเห็นผลและวัดได้อย่างมีคุณภาพ  ไม่สามารถนำมาใช้สร้างความเจริญต่อธุรกิจได้อย่างชัดเจน      ในส่วนตัวมองว่า Empathy เป็นเรื่องของการบ่มเพาะจิตใจ ตั้งแต่เริ่มจำความได้ ผ่านการอบรม สั่งสอน เลี้ยงดู ให้เข้าใจ ให้รับรู้ถึงความรู้สึก รับรู้ด้านอารมณ์ของผู้อื่น ให้เข้าใจต่อความยากลำบากของการใช้ชีวิต เข้าใจเรื่องของความแตกต่าง และรู้สึกปรารถนาดีต่อมนุษย์    มิใช่การเรียนรู้ในห้องเรียนแค่ไม่กี่วัน เป็นเรื่องของมุมมองของจิตใจต่อมนุษย์ด้วยกัน ซึ่งต้องใช้เวลาเรียนรู้ สะสมมาทั้งชีวิตเพื่อให้ได้มา

                  มีการแบ่ง Empathy เป็น 3 ด้าน ได้แก่ (1) Cognitive Empathy คือ การรับรู้และมองในมุมของผู้อื่นว่ากำลังรู้สึกอย่างไร (2) Emotional/Affective Empathy เป็นความรู้สึกเหมือนกับผู้อื่นรู้สึก (3) Compassionate Empathy เป็นความรู้สึกเห็นอกเห็นใจและปรารถนาดีต่อผู้อื่น   ทั้งนี้ก็มีอีกพฤติกรรมที่คล้ายกัน คือ Sympathy  คือ ความรู้สึกกังวล เกี่ยวกับคนอื่นในลักษณะที่อยากจะให้เขามีความสุขมากขึ้น มีความเสียใจหรือเห็นใจต่อสิ่งที่เกิดขึ้น เห็นว่าเขากำลังมีความทุกข์     ซึ่งต่างกับ Empathy คือ   Sympathy ไม่จำเป็นที่ต้องมีความเข้าใจคนอื่นในมุมมองของเขา หรือไม่ต้องรับรู้ถึงความรู้สึกของคนอื่นก็ได้   เช่น เห็นคนกำลังทำงานกลางแดด ก็รู้สึกว่า เขาคงลำบาก มีรายได้น้อย  ต้องมาทำงานกลางแดดแบบนี้     แต่ถ้า Empathy จะมองว่า ต้องยืนทำงานท่ามกลางแดดที่ร้อน หลายชั่วโมง เหน็ดเหนื่อย ต้องใช้ความอดทนในการทำงาน ถ้าได้ดื่มน้ำเย็นๆคงหายเหนื่อย หากเราเป็นเขาคงป่วยแน่ .......   ไม่ว่าจะเรียกกันยังไง หากเราต้องใช้ชีวิตอยู่บนโลกใบนี้ร่วมกัน ทำงานด้วยกัน  การฝึกให้รับรู้ ถึงความรู้สึกที่คนอื่นที่กำลังเป็นอยู่  มองในมุมของเขาที่เขาเป็น  เข้าใจคนอื่นบ้าง เชื่อว่า มนุษย์จะปฏิบัติต่อกันอย่างดี  จะอยู่ร่วมกันอย่างมีความสุข  อะลุ้มอล่วยในบางสิ่ง ข้ามในบางอย่าง ลดความต่างลง   มันจะเป็นแค่ความฝัน ที่เกิดขึ้นได้ยาก หากทุกวันนี้ ยังเต็มไปด้วย คนที่ไม่รู้ตัวว่าทำผิด  เห็นแก่ตัว เอาแต่ใจ  มองไม่เห็นความลำบากของผู้อื่น หรือมองไม่เห็นผลกระทบจากสิ่งที่ตนทำ

                  ถึงแม้การเปลี่ยนมุมมองความคิด ของมนุษย์ที่ปฏิบัติมาจนเป็นนิสัย จะยากยิ่งนัก   แต่หากฝึกตนให้อยู่กับปัจจุบัน อย่างมีสติ  เวลาทำอะไร ให้นึกถึง ผลกระทบต่อผู้อื่นที่เกี่ยวข้อง  ไม่ไปละเมิดสิทธิ์ของผู้อื่น  แคร์ความรู้สึกของคนอื่นบ้าง   ฝึกทำบ่อยๆ  อาจปรับเปลี่ยนมุมมองในการดำเนินชีวิต ให้เกิดมีความรู้สึกเห็นอกเห็นใจคนอื่นมากขึ้น     เช่น ทุกครั้งที่ต้องจอดรถบริเวณหัวมุมถนน หรือใกล้หน้าบ้านคนอื่น ต้องพิจารณาว่า จะสร้างความลำบากต่อผู้อื่นไหม๊ , การทิ้งขยะในพื้นที่สาธารณะ จะสร้างความสกปรกต่อสถานที่ และสร้างภาระให้กับคนกวาดขยะไหม๊?  , ลูกน้องทำงานที่เราสั่งให้ทำ จนดึก ต้องดูแลสอบถาม อาหารการกิน  ความปลอดภัยในการเดินทางกลับบ้านที่ไม่ใช่ปกติเหมือนทุกวัน  ต้องการให้สนับสนุนเรื่องใด  ......
                  ตราบใดที่ยังมองไม่เห็นผลกระทบที่ทำให้คนอื่นเดือดร้อน  ทำผิดแบบไม่รู้ตัว  ไม่อยู่กับปัจจุบันอย่างมีสติ   คงไม่ต้องไปเสียเวลาเปลี่ยนแปลงความคิด มุมมองให้รู้จักเห็นอกเห็นใจคนอื่นหรอก    คงต้องปล่อยให้พวกเขา ได้เรียนรู้กับความทุกข์ในสิ่งที่เกิดจากการกระทำของเขาเอง    ที่น่าเป็นห่วงคือ พวกเขาจะสร้างแบบอย่างทางพฤติกรรมให้กับครอบครัว หรือคนใกล้ชิดของเขา  ให้เห็นและทำตาม    ลองคิดดูสิ ถ้าสังคมเรามีคนแบบนี้เพิ่มมากขึ้น โดยที่เรายังต้องใช้ชีวิตอยู่ในสังคมเดียวกับพวกเขา  คงทำได้แต่ก่อกำแพงล้อมตัวเองกับคนที่รัก อย่างแน่นหนา เพื่อปกป้องตัวจาก Toxic People   

                   พ่อหมูตู้